16 Wrz 2025 • 6 min

Human-Centered Explainable AI: integracja kwestii etycznych i budowanie zaufania

Rozwój sztucznej inteligencji w medycynie otwiera ogromne możliwości diagnostyczne, terapeutyczne i organizacyjne. Jednak równocześnie stawia przed nami fundamentalne pytania etyczne. Jak zapewnić, by algorytmy wspierały dobro pacjenta, a nie zastępowały ludzką odpowiedzialność?

Abstrakcyjna okładka bloga

Jak chronić prywatność danych, minimalizować błędy i budować zaufanie do systemów, które z natury są często nieprzejrzyste? Odpowiedzią na te wyzwania może być Human-Centered Explainable AI (HCXAI) – podejście, które stawia człowieka w centrum projektowania i użytkowania systemów AI, integrując technologię z wartościami etycznymi i społeczno-technicznymi.

false

HCXAI zakłada, że rozwój technologiczny i czynniki ludzkie muszą współewoluować. W praktyce oznacza to projektowanie systemów AI, które nie tylko osiągają wysoką skuteczność techniczną, ale też pozostają zrozumiałe, przejrzyste i zgodne z podstawowymi zasadami etyki medycznej.

W tym ujęciu HCXAI odpowiada na szereg kluczowych kwestii:

truetruetruetruetruetruetruefalse

Proponowane podejście etyczne – HCXAIH – zapewnia strukturalny model integracji wartości i praktyki w opiece zdrowotnej. Składa się ono z trzech poziomów i trzech warstw.

Poziomy frameworku:

truetruetrue

Warstwy frameworku:

truetruetruefalse

Przydatność HCXAI można prześledzić na przykładzie dwóch rozwiązań:

truetruefalse

Kluczową rolą HCXAI jest budowanie zaufania i odpowiedzialności wśród zróżnicowanych interesariuszy od lekarzy, przez pacjentów, po rodziny i opiekunów.

truetruetruefalse

Human-Centered Explainable AI to nie tylko technologia. To podejście, które łączy innowacyjność z etyką, przejrzystością i zrozumieniem. Dzięki niemu systemy AI w medycynie mogą stać się partnerami człowieka, a nie jego zastępcami, wspierając proces decyzyjny, zachowując autonomię pacjenta i wzmacniając odpowiedzialność lekarzy.

HCXAI tworzy środowisko, w którym AI jest skuteczne i etyczne zarazem. Buduje zaufanie, chroni przed błędami i uprzedzeniami oraz wzmacnia prymat ludzkiego osądu w procesach medycznych.